To projekt, który łączy architekturę, historię i symbolikę, a jednocześnie pozostaje niedokończony z powodu wojny, stając się przejmującym świadectwem walki o prawdę i tożsamość Ukrainy.
Co roku, pod koniec listopada, Ukraina upamiętnia ofiary Wielkiego Głodu z lat 1932–1933. Wśród inicjatyw oddających hołd milionom zamordowanych głodem znajduje się budowa Narodowego Muzeum Hołodomoru-Ludobójstwa w Kijowie – projektu, który zyskał wymiar symbolu narodowej pamięci. Za jego architektoniczną koncepcję oraz scenariusz wystawy stałej odpowiada polska pracownia Nizio Design International, pracująca wraz z ukraińskim biurem Project Systems LTD.
Muzeum powstaje na zboczu Doliny Dniepru, w sąsiedztwie Ławry Peczerskiej. Projekt zakłada harmonijne wkomponowanie bryły budynku w naturalne ukształtowanie terenu. Oś kompozycyjna prowadzi od tarasu widokowego ku istniejącemu memoriałowi, tworząc symboliczną drogę narracji od odkrywania faktów po refleksję nad współczesną tożsamością Ukrainy.
Centralnym motywem architektury stała się metafora „wydobywania prawdy”. Charakterystyczne przesunięcie i rozcięcie dachu mają przypominać o dekadach tuszowania historii Hołodomoru. Monumentalne wejście, prowadzące pod powierzchnię terenu, odwołuje się zarówno do ukraińskiej ziemi, jak i do doświadczenia ukrytej tragedii. Zwiedzający podążają w głąb struktury, w której architektura i scenografia wystawy przywołują symbolikę żyznego czarnoziemu – ziemi, która dawała życie, a stała się miejscem masowych pochówków.
Projekt zakłada blisko 14 tys. m² powierzchni użytkowej, z czego ponad 3,5 tys. m² przeznaczono na ekspozycję stałą. Dostęp do budynku zaplanowano z obu stron kompozycyjnej osi – od strony istniejącego memoriału oraz od tarasu widokowego, z którym muzeum połączone jest mostem. Przed frontowym wejściem przewidziano plac ceremonialny podkreślający rangę instytucji.
Architektura muzeum łączy nawiązania do natury z pamięcią historyczną. Roślinność na dachach oraz subtelne zmiany kolorystyki traw mają być wizualnym przypomnieniem o konieczności zachowania wiedzy o Hołodomorze. Nizio Design International odpowiada nie tylko za ideę budynku, lecz także za koncepcję wystawy głównej i nadzór autorski nad projektem. Przedsięwzięcie przeszło pozytywną ocenę doradców UNESCO, a prace budowlane ruszyły w 2018 roku.
Wojna zatrzymała realizację, jednak projekt pozostaje symbolem determinacji.
